Культура i мастацтва
Сетка галіны культуры складае 190 юрыдычных асоб: 57 клубных устаноў, 23 бібліятэкі, установа «Гомельскі абласны цэнтр народнай творчасці», 26 музеяў, 58 дзіцячых школ мастацтваў, 3 каледжа, 6 тэатральна-відовішчных арганізацый, 2 парку, 2 заапарка і 12 кінавідэапрадпрыемства ў .
Клубныя ўстановы рэгіёну.
На 01.01.2021 г. на тэрыторыі вобласці функцыянуе 57 клубных устаноў, у якія ўваходзяць 473 структурных падраздзяленні, установа «Гомельскі абласны цэнтр народнай творчасці». У Гомельскай вобласці працуе 650 калектываў са званнем «Заслужаны аматарскі калектыў Рэспублікі Беларусь», найменнем «народны (узорны) аматарскі калектыў», з іх у клубнай сістэме – 340. У 2020 годзе ў Гомельскай вобласці адбылося 11 абласных конкурсаў, святаў па розных напрамках аматарскай мастацкай творчасці.
Бібліятэчная сістэма галіны.
Сетка публічных бібліятэк вобласці на 01.01.2021 г. налічвае 23 установы (470 бібліятэк): з іх 22 цэнтральныя бібліятэкі, установа «Гомельская абласная ўніверсальная бібліятэка імя У.І. Леніна» і 448 бібліятэк-філіялаў. У сельскай мясцовасці функцыянуюць 387 бібліятэк. Карыстальнікамі бібліятэк рэгіёну з'яўляюцца 438014 чалавек, у тым ліку віртуальнымі – 6644. У 2020 годзе бібліятэкі вобласці наведалі 4 879 702 разы, з іх віртуальныя наведванні склалі 1 049 959. На базе бібліятэк рэгіёну функцыянуе 84 цэнтра прававой інфармацыі.
Развіццё сістэмы эстэтычнага адукацыі, прафесійнай мастацкай адукацыі, падтрымка таленавітай моладзі.
Гомельская вобласць мае шырока развітую сетку ўстаноў дадатковай адукацыі дзяцей і моладзі ў сферы культуры: 60 дзіцячых школ мастацтваў, 3 установы сярэдняй спецыяльнай адукацыі сферы культуры.
Кантынгент навучэнцаў у дзіцячых школах мастацтваў складае звыш 18000 чалавек. Дзіцячыя школы мастацтваў ажыццяўляюць дзейнасць па 7 напрамках. Спектр адукацыйных паслуг у школах мастацтваў пашыраецца шляхам адкрыцця новых аддзяленняў і класаў. У 2020 годзе пачалі працу 6 новых класаў.
У 2020 годзе 11% (208 чалавек) выпускнікоў ДШМ паступілі ва ўстановы сярэдняй спецыяльнай і вышэйшай адукацыі ў сферы культуры (у 2019 годзе 209 чалавек ці 11,5%).
Ва ўстановах сярэдняй спецыяльнай адукацыі вобласці навучанне вядзецца па 17 спецыяльнасцях. Агульны кантынгент складае звыш 650 навучэнцаў.
Работа тэатральна-відовішчных устаноў вобласці.
У 2020 годзе творчымі калектывамі 6-ці тэатральна-відовішчных устаноў вобласці было праведзена каля 1,5 тыс. мерапрыемстваў, абслужана больш за 200 тыс. гледачоў.
У тым ліку, праводзілася работа па канцэртным і тэатральным абслугоўванні сельскага гледача раёнаў вобласці: арганізавана 99 мерапрыемстваў, якія наведалі каля 12,5 тыс.чалавек.
У 2020 г. праводзілася актыўная праца па абнаўленні рэпертуару. Канцэртнымі арганізацыямі пастаўлена 13 новых праграм, тэатрамі вобласці здзейснена 20 новых пастановак. У цэлым па выніках года рэпертуар тэатральна-відовішчных арганізацый папоўніўся 33 прэм'ерамі.
Тэатры і канцэртныя арганізацыі Гомельшчыны прадставілі сваю творчасць у Мінску, Маладзечне, Магілёве, Полацку, Оршы, Брэсце, Гродне, Віцебску, Кіеве, Адэсе і інш. У 2020 годзе тэатры прынялі ўдзел у VII Міжнародным тэатральным фестывалі «Смаленскі каўчэг» (г.Смаленск, Расія), Belarus Open Х Міжнароднага тэатральнага форуму «ТЭАРТ» у Мінску, дзе атрымалі станоўчыя водгукі беларускіх і расійскіх тэатразнаўцаў.
Атрыманы запрашэнні для ўдзелу ў 2021 годзе ў праграме Міжнароднага чэхаўскага фестывалю (Таганрог, Расія), Міжнароднага фестывалю «Славянскія тэатральныя сустрэчы» (Чарнігаў, Украіна), Міжнароднага тэатральнага фестывалю дзіцячых і юнацкіх спектакляў (Масква, Расія), Міжнароднага фестывалю лялек «У гасцях у мыйся» (Рэспубліка Комі) і інш.
На канцэртных пляцоўках вобласці на працягу года адбылося каля 150 канцэртных праграм і пастановак з удзелам беларускіх артыстаў і выканаўцаў замежжа.
Работа дзяржаўнай кінавідэасеткі.
У дзяржаўнай кінасетцы Гомельскай вобласці на 01.01.2021 г. зарэгістравана 114 кінаўстановак на 12305 пасадачных месцаў, у тым ліку 26 перасоўных сістэм. У 2020 годзе ў галіне працавала 18 кінатэатраў, 15 кіназалаў, аснашчаных лічбавым абсталяваннем. Акрамя таго, у студзені 2020 года ў горадзе Гомелі ў недзяржаўным культурна-забаўляльным комплексе «Містэрыя Сінема » адкрыўся лічбавы кіназал на 135 месцаў.
У 2020 годзе ў рамках мерапрыемстваў па добраўпарадкаванні горада Мазыра пры падтрымцы аблвыканкама і Мазырскага райвыканкама ў Мазырскім кінатэатры «Мір » уведзены ў эксплуатацыю першы ў галіне камплект кінаабсталявання прэміум-класа – лазерны лічбавы кінапраектар і гукавая сістэма «Долбі Атмос ».
У 2020 годзе на экраны вобласці выйшлі 226 новых фільмаў, у тым ліку - 201 фільм у лічбавым фармаце і 25 фільмаў у фармаце публічнага відэа (на DVD – носьбітах). З іх 183-фільмы ў гульнявой форме, 39-анімацыйныя і 4-хранікальна-дакументальныя. У тым ліку набыта 8 новых беларускіх фільмаў, з іх нацыянальнай кінастудыі «Беларусьфільм » - 4 фільмы.
Музеі.
У вобласці працуюць 26 устаноў па профілі музейнай дзейнасці, у тым ліку: комплексных – 16; гістарычных - 7; мастацтвазнаўчых - 3. Колькасць музейных прадметаў асноўнага фонду - 386036 адзінак захоўвання. Арганізавана 1081 выстава, праведзена 10 066 экскурсій і 1953 культурна-адукацыйных мерапрыемстваў.
Адной з найбольш яркіх падзей у сферы музейнай дзейнасці стала адкрыццё новага будынка Жлобінскага гісторыка-краязнаўчага музея (7 лістапада 2020 г.). Сумеснымі намаганнямі супрацоўнікаў Гомельскага палацава-паркавага ансамбля і Калінкавіцкага краязнаўчага музея была падрыхтавана канцэпцыя, навукова-праектная дакументацыя і ажыццёўлены мантаж экспазіцыйнага комплексу «Юравіцкая стаянка позняга палеаліту » у аг . Юравічы Калінкавіцкага раёна.
Гісторыка-культурная спадчына.
У Дзяржаўны спіс гісторыка-культурнай спадчыны Рэспублікі Беларусь на 01.01.2021 г. уключаны 866 матэрыяльных нерухомых гісторыка-культурных каштоўнасцяў, размешчаных на тэрыторыі Гомельскай вобласці, з якіх 167 помнікаў архітэктуры (302 аб'екты), 374 помнікаў археалогіі (378 аб'ектаў), 317 помнікаў гісторыі (317 аб'ектаў), 7 помнікаў мастацтва (7 аб'ектаў), 1 помнік горадабудаўніцтва; 2 матэрыяльныя рухомыя гісторыка-культурныя каштоўнасці (265 адзінак) і 12 нематэрыяльных праяў творчасці чалавека. Агульная колькасць складае 880 гісторыка-культурных каштоўнасцяў (1006 аб'ектаў, 265 адзінак, 12 элементаў).
Па катэгорыях каштоўнасці ў вобласці налічваецца: 1 аб'ект вышэйшай 0 катэгорыі (Гомельскі палацава-паркавы ансамбль); 5 аб'ектаў 1 катэгорыі каштоўнасці (археалагічнай комплекс «Юравічы» Калінкавіцкага раёна, Ратуша у г.Чачэрск, Праабражэнская царква ў г. Чачэрск, месца фарсіравання Дняпра Лоеўскага раёна, скарб культавых прадметаў Гомельскага палацава-паркавага ансамбля; 32 аб'екты – 2-й катэгорыі каштоўнасці і 828 аб'ектаў адносяцца да 3- й катэгорыі каштоўнасці.
Пастановай Міністэрства культуры ад 20.02.2020 № 15 статус гісторыка-культурнай каштоўнасці і катэгорыя «Б» прысвоены нематэрыяльнай праяве творчасці чалавека – мастацкай практыцы саломапляцення Гомельскай вобласці. Дадзены элемент стаў 12 нематэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасцю Гомельскай вобласці ў Дзяржаўным спісе гісторыка-культурных каштоўнасцяў Рэспублікі Беларусь.
17 снежня 2020 г. Міжурадавы камітэт па ахове нематэрыяльнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА на 15-й сесіі ўключыў сумесную намінацыю Беларусі (на прыкладзе Лельчыцкага раёна Гомельскай вобласці) і Польшчы «Культура бортніцтва» ў Рэпрэзентатыўны спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны чалавецтва ЮНЕСКА.
Міжнароднае супрацоўніцтва, узнагароды, дасягненні.
Культурная афіша Гомельскай вобласці была напоўнена яркімі і цікавымі мерапрыемствамі.
У 2020 годзе з поспехам прайшлі Міжнародны конкурс «Мой сябра-баян», Міжнародны фестываль этнакультурных традыцый «Кліч Палесся» з удзелам калектыву-госця з Украіны, Міжнародны конкурс «Мазырская палітра», XV Міжнародны фестываль-свята «Славянскія літаратурныя Дажынк і », на які гэтак жа прыехалі госці з блізкага замежжа.
Скарбонку ўзнагарод папоўнілі і калектывы, і індывідуальныя выканаўцы Гомельшчыны.
Гонар рэгіёна – гэта, вядома, людзі, якія атрымалі ўзнагароды з рук Кіраўніка дзяржавы. У 2020 годзе аўтарскі калектыў у складзе: Першаснага Сяргея Віктаравіча, Бельцюкова Віктара Уладзіміравіча-супрацоўнікаў адкрытага акцыянернага таварыства па комплексным праектаванні аб'ектаў жыллёва – грамадзянскага прызначэння «Інстытут Гомельграмадзянпраект» і Катлярова Ізяслава Рыгоравіча – члена Беларускага саюза журналістаў і Саюза пісьменнікаў Беларусі, ганаровага грамадзяніна горада Светлагорска за стварэнне мемарыяльнага комплексу на месцы спаленай вёскі Ала ў Светлагорскім раёне Гомельскай вобласці ўдастоены прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь «За духоўнае адраджэнне».
Краязнаўца Гомельскай абласной бібліятэкі Серыкава Ніна Васільеўна атрымала Грант Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь для рэалізацыі наватарскага краязнаўчага праекта "Андрэй Макаёнак-чалавек, драматург, майстра", вынікам якога стала стварэнне электроннага рэсурсу, даступнага для віртуальных карыстальнікаў, які дазваляе актывізаваць навукова-даследчую дзейнасць, прасачыць творчы працэс стварэння твораў пісьменніка. Высокімі ўзнагародамі адзначаны шэраг работнікаў галіны культуры і ўстаноў.
У аснове дасягненняў і поспехаў у культурным жыцці Гомельшчыны ляжыць штодзённая карпатлівая праца работнікаў культуры і мастацтва, іх самаадукацыя, творчы пошук, здольнасць бачыць у сучаснасці будучыню.
